Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη άρθρωση του σώματος και συνάμα η πιο ταλαιπωρημένη, αφού σηκώνει όλο το βάρος και δέχεται συχνούς κραδασμούς κατά το βάδισμα, το τρέξιμο, την άθληση.
Κάποιες βλάβες και αλλοιώσεις, στην περιοχή των αρθρώσεων του γονάτου μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα, το οποίο έρχεται να λύσει η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδος που ονομάζεται αρθροσκόπηση γόνατος.
Βασικές ανατομικές δομές της άρθρωσης γονάτου
Η ανατομία του γόνατος σχετίζεται άμεσα με την κίνηση που εκτελεί. Η άρθρωσή του αποτελείται από 4 οστά:
Ανατομία Γόνατος
- Το μηριαίο, το οποίο αποτελεί το μακρύτερο οστό συνολικά του σώματος και είναι το υπόβαθρο του μηρού.
- Την επιγονατίδα, δηλαδή το οστό που καλύπτει όλο το γόνατο και βοηθάει πολύ στην κίνηση, λειτουργώντας σαν τροχαλία.
- Την κνήμη, το στήριγμα του μηρού, η οποία συμμετέχει ενεργά, στον σχηματισμό της άρθρωσης του γονάτου.
- Την περόνη, που προσφέρει σημείο πρόσφυσης σε πολλούς μύες και συμμετέχει στην άρθρωση του γόνατος.
Επιγραμματικά εκτός από τα οστά το γόνατο διαθέτει συνδέσμους, μύες, χόνδρους, όπως ο πρόσθιος χιαστός, έσω και έξω πλάγιος, οπίσθιοι μηριαίοι, τετρακέφαλος, τένοντες, αρθρικός χόνδρος και οι δύο μηνίσκοι.
Συχνότητα εμφάνισης προβλήματος στο γόνατο και προτιμήσεις φύλου/ηλικίας
Λόγω της πολυπλοκότητας του γονάτου και του μεγάλου εύρους κίνησης που πραγματοποιεί, οι παθήσεις και οι φθορές είναι συχνές, από τραυματισμούς σε νέα άτομα και από μακροχρόνια φθορά σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άντρες να παρουσιάσουν πρόβλημα στο γόνατο, λόγω συγκεκριμένων ορμονών που καθιστούν τις αρθρώσεις ευαίσθητες και του διαφορετικού νευρικού συστήματος που κάνει τα γόνατα να είναι επιρρεπή σε τραυματισμούς.
Ποια είναι τα συνήθη αίτια που σχετίζονται με τις παθήσεις γόνατος;
- Ο τραυματισμός είναι το πιο συχνό αίτιο από το οποίο επέρχεται μία κάκωση ή μία ρήξη. Επίσης από τραυματισμό, μπορεί το γόνατο να μαζέψει υγρό
- Εκφυλισμός του χόνδρου της άρθρωσης, δηλαδή οστεοαρθρίτιδα, η οποία έχει και κληρονομικές καταβολές. (παραλλαγές της είναι η ουρική αρθρίτιδα η ρευματοειδή αρθρίτιδα κ.τ.λ)
- Ενδοαρθρικές ή συνδεσμικές βλάβες
- Η προχωρημένη ηλικία
- Η κληρονομικότητα που έχει περάσει από γενιά σε γενιά
- Η παχυσαρκία
- Η μεγάλη καταπόνηση γόνατος λόγω επαγγέλματος
- Ανατομικές ανωμαλίες που υπάρχουν από τη γέννηση
Παθήσεις Γόνατος
Η αρθροσκόπηση γόνατος αναλαμβάνει να εξαλείψει τη ρήξη, την κάκωση και τη βλάβη που έχει υποστεί η άρθρωση του γονάτου εγκαίρως για να μην οδηγηθεί ο ασθενής σε σοβαρότερη βλάβη: οστεοαρθρίτιδα ή μόνιμη δυσλειτουργία του γόνατος.
Συμπτωματολογία που υποδεικνύει προβληματικό γόνατο
Το γόνατο συνήθως πονάει, ενώ όταν καταπονείται πολύ μπορεί να πρήζεται. Σε μερικές περιπτώσεις βλάβης, όπως η ρήξη πρόσθιου χιαστού μπορεί να μην υπάρχει κανένα σύμπτωμα, μάλιστα το γόνατο λειτουργεί φυσιολογικά, χωρίς να παρεμποδίζεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις ένας σοβαρός τραυματισμός που πονάει και έχει δημιουργήσει δυσμορφία γύρω από την άρθρωση, θα οδηγήσει στον γιατρό.
Επιπλέον η αδυναμία βαδίσματος ή ένα κλείδωμα γονάτου (να είναι αδύνατον να λυγίσει) είναι σίγουρα ένα ακόμα σημάδι που σίγουρα απαιτεί ιατρική διάγνωση και αποκατάσταση.
Κλινική διάγνωση και έλεγχος από ορθοπεδικό
Ο έμπειρος ορθοπεδικός αξιολογεί ένα περιστατικό βασιζόμενος σε 3 βασικούς άξονες:
- Λεπτομερές ιστορικό από τον ασθενή. Ποια ήταν στα συμπτώματα που παρουσίασε, πως έγινε ο τραυματισμός και ποια προβλήματα υγείας συνυπάρχουν.
- Πραγματοποιεί κλινική αξιολόγηση με ειδικές δοκιμασίες για να διαπιστωθεί η διαφορά ανάμεσα στα δύο γόνατα. Επιπλέον ελέγχει την κινητικότητα των οστών προς τα πίσω και προς τα εμπρός.
- Ελέγχει με συγκεκριμένες εξετάσεις και διαγνωστικές μεθόδους, οι οποίες είναι:
Ακτινογραφία: Η τεχνική που καθιστά ορατά τα οστά στο εσωτερικό του σώματος. Χρήσιμη για τη φθορά και την οστική βλάβη.
Μαγνητική τομογραφία: Εξειδικευμένη εξέταση που ελέγχει συνολικά τους συνδέσμους (π.χ. πρόσθιο, οπίσθιο χιαστό), τις χόνδρινες βλάβες και τον έσω-έξω μηνίσκο.
Αρθροσκόπηση γόνατος: Η επεμβατική τεχνική που αποτελεί ταυτόχρονη διάγνωση και θεραπεία. Πρόκειται για την πλέον προηγμένη μέθοδο στην οποία με ειδικά εργαλεία προσεγγίζεται η άρθρωση, δίνοντας μία σαφή εικόνα στον γιατρό. Η αρθροσκόπηση γόνατος επιλέγεται κυρίως στην ρήξη μηνίσκου, χιαστού, χόνδρινες βλάβες αλλά και φλεγμονές.
Αρθροσκόπηση Γόνατος
Η αρθροσκόπηση γόνατος, όπως προαναφέραμε αποτελεί και διάγνωση και αντιμετώπιση. Ακολουθείται συνεπώς μία διαδικασία χειρουργείου, γι’ αυτό πραγματοποιείται ο απαραίτητος προεγχειρητικός έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει αιματολογικές εξετάσεις, ηλεκτροκαρδιογράφημα, αξιολόγηση από τον αναισθησιολόγο.
Θεραπείες του γόνατος ανά στάδιο
Συντηρητικός τρόπος αντιμετώπισης
Η συντηρητική θεραπεία σίγουρα περιορίζει το πρόβλημα αλλά δεν το επιλύει οριστικά. Αν είναι αναγκαίο στην αρχή χορηγούνται αντιφλεγμονώδη για να περιοριστεί ο ερεθισμός.
Ανάμεσα στις συντηρητικές τεχνικές είναι και η φυσικοθεραπεία, η οποία βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών και στην μείωση του πόνου.
Προχωρημένα στάδια: χειρουργική, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (ΜΙS)
Στην περίπτωση που η μόνη λύση είναι η χειρουργική αποκατάσταση, στις μέρες μας έχουν προκύψει, ύστερα από επιστημονικές έρευνες, νέες τεχνικές που ελαχιστοποιούν τον πόνο και αφήνουν πίσω τους τις κλασικές συμβατικές μεθόδους που προξενούσαν μεγάλες τομές, δύσκολη νοσηλεία και επίπονη ανάρρωση.
Η αρθροσκόπηση γόνατος ανήκει στις minimal invasive surgery και είναι η καλύτερη μέθοδος για τις σύγχρονες ανάγκες του ασθενούς, λόγω της αποτελεσματικότητάς της και της γρήγορης επιστροφής του ατόμου στην εργασιακή του καθημερινότητα.
Πως γίνεται η αρθροσκόπηση γόνατος;
Με τη χρήση του αρθροσκοπίου και τη διενέργεια μικρών τομών ο χειρουργός βλέπει σε μεγέθυνση το εσωτερικό της άρθρωσης. Κατά τη διάρκειά της επέμβασης (κρατάει από 5 λεπτά μέχρι 1,5 ώρα) ο γιατρός ανιχνεύει με ακρίβεια τον τραυματισμό και την παθολογία της περιοχής και παρεμβαίνει επιτόπου στην αποκατάσταση και αποθεραπεία.
Για παράδειγμα σε ασθενείς με ρήξεις συνδέσμων της άρθρωσης, η αρθροσκόπηση γόνατος πραγματοποιείται με τόση λεπτότητα και μεθοδολογία που οι 2 τομές είναι 0,5cm περίπου η καθεμία!
Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της αρθροσκόπησης, είναι:
- Το ελάχιστα επεμβατικό χειρουργείο
- Η σύντομη διάρκεια
- Η άμεση επούλωση του δέρματος
- Η ταχεία και εύκολη αποκατάσταση
- Το μειωμένο κόστος νοσηλείας
Ανοιχτό χειρουργείο ή συνδυαστικές επεμβάσεις
Ο γιατρός θα ενημερώσει τον ασθενή αν κρίνεται ή όχι κατάλληλος για την αρθροσκόπηση γόνατος. Σε διαφορετική περίπτωση και ανάλογα με την πάθηση μπορεί το χειρουργείο να είναι ανοιχτό ή συνδυαστικό.
Είδος αναισθησίας
Η αρθροσκόπηση γόνατος γίνεται υπό περιοχική αναισθησία ή μέθη ή σε ορισμένες περιπτώσεις τοπική αναισθησία. Η ανοιχτή επέμβαση με γενική αναισθησία. Ο αναισθησιολόγος σε συνεργασία με τον γιατρό θα αποφασίσουν το είδος της αναισθησίας, διερευνώντας το προφίλ του ασθενούς.
Χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο
Σε πολλές περιπτώσεις μετά την αρθροσκόπηση γόνατος, δεν απαιτείται νοσηλεία και ο ασθενής είναι σε θέση –ακολουθώντας τις οδηγίες του ιατρού- να επιστρέψει σπίτι του.
Σε πιο σύνθετες επεμβάσεις με μεγαλύτερο πρόβλημα στο γόνατο ή περισσότερες τομές, η νοσηλεία κρίνεται απαραίτητη για 24-48 ώρες.
Χρόνος και τρόπος αποκατάστασης μετά την αρθροσκόπηση
Το χρονικό πλαίσιο που κάθε ασθενής χρειάζεται προκειμένου να επέλθει η αποκατάσταση διαφέρει.
Εξαρτάται αν ο τραυματισμός επηρέασε και πόσο τον σύνδεσμο, τον χόνδρο, τους μηνίσκους ή είναι συνδυασμός των πιο πάνω παθήσεων.
Αποκατάσταση μετά την αρθροσκόπηση γόνατος
Σε ορισμένες περιπτώσεις η αποκατάσταση μπορεί να χρειάζεται αρκετή υπομονή, άλλες φορές αν η εργασία είναι χειρωνακτική το άτομο επιστρέφει στην εργασία του, χωρίς να καταπονεί την περιοχή του γονάτου.