Ρήξη & Αρθροσκόπηση μηνίσκου
Ανάμεσα στην κνήμη και στους μηριαίους κονδύλους υπάρχουν οι μηνίσκοι, δύο ημισεληνοειδείς ινοχόνδρινες δομές, ο έσω μηνίσκος και ο έξω μηνίσκος. Ο ρόλος τους είναι πολύ βασικός, αφού χωρίς αυτούς δεν θα πραγματοποιούνταν η απορρόφηση κραδασμών συνολικά στο γόνατο.
Μηνίσκος
Ο βαθμός απορρόφησης φτάνει στο 50% του σωματικού βάρους κατά την έκταση και στο 85% κατά την κάμψη. Επιπλέον, οι μηνίσκοι ελαχιστοποιούν την τριβή που ασκείται στον αρθρικό χόνδρο και μετέχουν στην σταθεροποίηση του γόνατος.
Ανάμεσα στους συχνούς τραυματισμούς του γόνατος ανήκει η ρήξη μηνίσκου και οι κακώσεις στην περιοχή, οι οποίες αποκαθίστανται κυρίως αρθροσκοπικά (αρθροσκόπηση μηνίσκου).
Ανατομία περιοχής μηνίσκου
Έσω μηνίσκος: Στην εξωτερική επιφάνεια υπάρχει σύνδεση με τον έσω πλάγιο σύνδεσμο.
Έξω μηνίσκος: Το σχήμα του είναι πιο κυκλικό από τον έσω και συνολικά καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της αρθρικής επιφάνειας
Ανατομία μηνίσκου
Ο κάθε μηνίσκος χωρίζεται:
- Πρόσθιο τμήμα (πρόσθιο κέρας)
- Κεντρικό τμήμα (σώμα)
- Οπίσθιο τμήμα (οπίσθιο κέρας)
Ρήξη και κακώσεις μηνίσκων – φύλο/ηλικία και συχνότητα τραυματισμού
Μετά από έντονη άσκηση δυνάμεων ή από στροφική καταπόνηση, φανερώνονται έντονοι ή πιο ήπιοι τραυματισμοί. Οι ρήξεις και οι κακώσεις είναι δυνατό να συμβούν σε όλα τα ηλικιακά γκρουπ, μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Ρήξη και κακώσεις μηνίσκου
Τη μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν τραύμα στον μηνίσκο έχουν τα παιδιά. Στις πιο νεαρές ηλικίες, όταν οι αθλητικές δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα σχεδόν καθημερινά τα γόνατα και οι μηνίσκοι είναι περισσότερο εκτεθειμένα. Οι αθλητές και οι χορευτές ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Μετά την πέμπτη δεκαετία συχνές είναι κυρίως οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις στον μηνίσκο, λόγω φθοράς χρόνων ή καταπόνησης.
Ρήξη έσω μηνίσκου: Κυρίως ο έσω μηνίσκος είναι αυτός που θα υποστεί τη ρήξη λόγω τραυματισμού ή φθοράς. Μάλιστα οι ασθενείς με ρήξη στον πρόσθιο χιαστό ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για ρήξη στον έσω μηνίσκο.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου στις βλάβες μηνίσκων
- Η κυριότερη αιτία για ρήξη μηνίσκου είναι ο (αθλητικός) τραυματισμός κατά την άσκηση.
- Στην εκφύλιση των μηνίσκων το αίτιο είναι η χρόνια φθορά, ως φυσική συνέπεια της γήρανσης. Η φθορά στον μηνίσκο μπορεί να γίνει νωρίτερα, όταν το άτομο είναι παχύσαρκο.
- Οι μη φυσιολογικές καταπονήσεις της περιοχής μπορεί να προέλθουν από τη φύση του επαγγέλματος (π.χ. εργασία σε ορυχείο).
- Σε μηνίσκο που υπάρχει ήδη βλάβη, η ελάχιστη ή απότομη βία μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε τραυματική κάκωση ή ρήξη του μηνίσκου.
- Αν το άτομο πάσχει από φλεγμονώδεις παθήσεις των αρθρώσεων, μπορεί αυτή η κατάσταση να επηρεάσει τους μηνίσκους και να τους οδηγήσει σε κάκωση.
Οι ρήξεις διαχωρίζονται σε:
- Μερική ή ολική 1ου έως και 3ου βαθμού που είναι ολική ρήξη
- Το τμήμα του μηνίσκου που πάσχει, πρόσθιο ή οπίσθιο κέρας ή σώμα
- Περιφερειακή ή κεντρική βλάβη
- Χρόνια παλαιά βλάβη ή οξεία πρόσφατη βλάβη
Συμπτωματολογία μηνίσκου
Η συνήθης συμπτωματολογία που οδηγεί σε ρήξη μηνίσκου, είναι:
- Οξύς πόνος στην περιοχή του γονάτου
- Οίδημα της άρθρωσης του γονάτου
- Δυσκινησία του γονάτου
- Κριγμός στην περιοχή κατά την κίνηση
- Αιφνιδιαστικό λύγισμα γονάτου κατά το βάδισμα
- Αδυναμία έκτασης ή κάμψης γονάτου
Στις χρόνιες ρήξεις: Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν υποφερτό πόνο, κριγμό, μπλοκάρισμα και οίδημα.
Στις οξείες ρήξεις: Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν έντονο πόνο, μεγάλο οίδημα, δυσκολία στην κάμψη και την έκταση γονάτου, μπλοκάρισμα ενός μέρους του μηνίσκου.
Διάγνωση: Κλινική διάγνωση – Εργαστηριακός και παρακλινικός έλεγχος
Ιστορικό: Για αρχή η λήψη ενός πλήρους ιστορικού είναι απαραίτητη, ώστε ο ίδιος ο ορθοπεδικός να μπορεί να ξεκαθαρίσει αν τα συμπτώματα που δείχνει ο ασθενής είναι ικανά να στοιχειοθετήσουν μηνισκική βλάβη/ρήξη/κάκωση.
Κλινικός έλεγχος και δοκιμασία McMurray: Αξιολογείται το οίδημα και ο βαθμός ευαισθησίας γονάτου. Ο ορθοπεδικός ασκεί πίεση στο μεσάρθριο επίπεδο για να διαγνώσει ή μη τον προβληματικό μηνίσκο. Επίσης κινεί το γόνατο από έκταση σε κάμψη και τούμπαλιν για να διαπιστωθούν οι θέσεις που εκδηλώνεται ο πόνος.
Απεικονιστικός έλεγχος: Σε αυτό το στάδιο η διάγνωση ολοκληρώνεται, αφού έχει αναδειχθεί η ρήξη έσω μηνίσκου, η απλή ρήξη μηνίσκου κ.τ.λ. Με ακτινογραφίες διαγιγνώσκονται τυχόν οστεόφυτα, σκλήρυνση των αρθρικών επιφανειών κ.α. Απ’ την άλλη η μαγνητική τομογραφία MRI, είναι πολύ βοηθητική στην ανάδειξη των μηνισκικών βλαβών με ακρίβεια 75-95%.
Αρθροσκόπηση μηνίσκου
Μέσω του αρθροσκοπίου και των λοιπών σύγχρονων οργάνων, ο γιατρός παρεμβαίνει στον μηνίσκο και βλέπει πλέον ξεκάθαρα τη βλάβη. Αυτό επιτυγχάνεται με δύο μικρές οπές 0,3 cm.
Αρθροσκόπηση μηνίσκου
Αν η ρήξη βρίσκεται κοντά σε περιοχή που αιματώνεται, η συρραφή είναι απαραίτητη. Οι ρήξεις που συμβαίνουν κοντά στο ελεύθερο ανάγγειο χείλος του μηνίσκου, κατά πάσα πιθανότητα αφαιρούνται, λόγω της αδύνατης επούλωσής τους. Ο ρόλος της αρθροσκόπησης μπορεί να μην σταματήσει εδώ, αφού ο χειρουργός αν κρίνει αναγκαίο περνάει στην αφαίρεση ενός μικρού κομματιού, ομαλοποιώντας το σημείο και προσφέροντας ταυτόχρονη διάγνωση και θεραπεία στον προβληματικό μηνίσκο.
Θεραπεία μηνίσκου ανά στάδιο: Συντηρητική-Χειρουργική
Ο Ορθοπεδικός πριν λάβει την απόφαση για το ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης, λαμβάνει υπόψιν του τα εξής:
- Επίπεδο σωματικής δραστηριότητας του ασθενή
- Ηλικία
- Τύπος βλάβης
- Πόσο νέα είναι η ρήξη
- Συνυπάρχουσα παθολογία
Θεραπεία μηνίσκου
Συντηρητική αντιμετώπιση μηνίσκου
Μερικού πάχους ρήξεις, σταθερές ή εκφυλιστικές ρήξεις αρχικά πρέπει να αντιμετωπίζονται συντηρητικά. Σε αυτή την περίπτωση η συχνή παρακολούθηση και η φυσικοθεραπεία δείχνουν κατά πόσο απαραίτητη είναι χειρουργική αρθροσκοπική αποκατάσταση ή άλλου είδους χειρουργείο. Αυτό εξαρτάται από την ηλικία, το επάγγελμα και γενικότερα τις απαιτήσεις του ασθενούς.
Πότε είναι απαραίτητη η αρθροσκόπηση μηνίσκου;
Αν κατά την κλινική εξέταση υπάρχει υποψία κάκωσης ή ρήξης του μηνίσκου τότε ενδείκνυται η αρθροσκόπηση, δίνοντας τη δυνατότητα στον χειρουργό να ελέγξει επακριβώς του μηνίσκους και συνολικά τα ενδαρθρικά ανατομικά στοιχεία.
Η αρθροσκόπηση είναι αναγκαία στην περίπτωση που δεν υπάρχει υποχώρηση συμπτωμάτων. Το γόνατο είναι μπλοκαρισμένο και συνυπάρχει η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.
Μηνισκεκτομή και συρραφή με αρθροσκόπηση
Στην ρήξη μηνίσκου μπορεί να γίνει συρραφή αυτού ή να πραγματοποιηθεί μηνισκεκτομή. Και οι δύο επεμβάσεις μπορούν να γίνουν αρθροσκοπικά, προφυλάσσοντας την άρθρωση από περαιτέρω βλάβες.
Αμέσως μετά την αφαίρεση του μηνίσκου, πρέπει να ακολουθηθεί άμεση κινητοποίηση, χωρίς φόρτιση του σκέλους, από τα πρώτα 24ωρα. Έτσι αποφεύγεται η μυϊκή ατροφία και οι πιθανές βλάβες του αρθρικού χόνδρου.
Η ελάχιστα επεμβατική τεχνική της αρθροσκόπησης μηνίσκου αποσκοπεί στο να αφαιρέσει αποκλειστικά το κατεστραμμένο κομμάτι του μηνίσκου, χωρίς να επηρεάσει τη γύρω περιοχή.
Η επέμβαση αυτή δεν απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο και ο ασθενής παίρνει εξιτήριο αυθημερόν. Το αν θα φύγει με πατερίτσες ή όχι ο ασθενής εξαρτάται από το αν έχει επηρεαστεί ο χόνδρος ή αν έχει υποστεί μερική ή ολική μηνισκεκτομή.
Είδος αναισθησίας – Χρόνος Παραμονής στο νοσοκομείο και χρόνος αποκατάστασης
Η αναισθησία είναι περιοχική σε συνδυασμό με μέθη.Ο χρόνος παραμονής του ασθενή στο νοσοκομείο ποικίλει από μερικές ώρες μέχρι 1 ημέρα.
Στην μερική μηνισκεκτομή, ο ασθενής περπατάει άμεσα, χωρίς πατερίτσες. Αν εργάζεται σε γραφείο μπορεί να γυρίσει την επόμενη μέρα. Στην μηνισκοσυρραφή, η αποκατάσταση είναι πιο πολύπλοκη και ο ασθενής θα περπατάει με πατερίτσες για 4 περίπου εβδομάδες. Αν ο ασθενής εργάζεται σε γραφείο και δεν καταπονεί την άρθρωση, μπορεί να γυρίσει σύντομα στην δουλειά του.