Ελεύθερα Σώματα Ποδοκνημικής – Αστραγάλου
Στον σχηματισμό της ποδοκνημικής άρθρωσης συμμετέχουν οι εξής οστικές δομές:
- Κάτω άκρο κνήμης
- Κάτω άκρο περόνης
- Άνω και πλάγιες επιφάνειες αστραγάλου
Όλα αυτά ενισχύονται από τον αρθρικό θύλακο και τους συνδέσμους.
Ελεύθερο χόνδρινο σώμα – Πως προκύπτει – Τι βλάβες προκαλεί
Οι βλάβες του αρθρικού χόνδρου ταξινομούνται ανάλογα με τη βαρύτητά τους από τον ορθοπεδικό. Τα ελεύθερα σώματα ποδοκνημικής και αστραγάλου είναι μία από αυτές τις βλάβες και μπορούν να προκύψουν:
- Από οξύ ή χρόνιο τραυματισμό, με αποτέλεσμα την σύνθλιψη ή την απόσπαση ενός τμήματος του αρθρικού χόνδρου ή οστού (χόνδρινη ή οστεοχόνδρινη βλάβη).
- Από μη τραυματικά αίτια όπως η διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα ή η οστεονέκρωση.
Σε όλες τις χειρουργικές παρεμβάσεις, αυτά τα μικρά ανεξάρτητα τμήματα του αρθρικού χόνδρου που είναι ελεύθερα στην άρθρωση ή είναι αρκετά ασταθή, έτοιμα να αποσπαστούν, πρέπει να αφαιρούνται.
Συνήθεις αιτίες – παθήσεις
- Υμενίτιδα
- Διάταση του αρθρικού θύλακου
- Σύνδρομο πρόσκρουσης του αστραγάλου
- Μυϊκός πόνος
Συμπτώματα
Τα ελεύθερα σώματα προκαλούν κατά κύριο λόγο μηχανικά προβλήματα, όπως εμπλοκή ή κριγμό. Έπειτα προκαλούν πόνο, διόγκωση ακόμα και «κλείδωμα» της άρθρωσης. Η διαδικασία με την οποία αφαιρούνται είναι συνήθως η αρθροσκόπηση.
Συγκεκριμένα:
- Πόνος στην ποδοκνημική άρθρωση στη διάρκεια της βάδισης
- Γενική δυσκαμψία
- Κλείδωμα της άρθρωσης και αίσθημα ανασφάλειας
- Καθημερινοί λειτουργικοί περιορισμοί
Διάγνωση
Η MRI (μαγνητική τομογραφία) είναι η πιο ευκρινής εξέταση, η οποία μπορεί να αποκαλύψει ακριβώς το οστεοχόνδρινο έλλειμμα και από που προέρχεται. Μπορούν να γίνουν και επιβεβαιωτικές ακτινογραφίες ή συστηματικές μελέτες με σπινθηρογραφήματα. Τέλος, αν ο χειρουργός το θεωρήσει απαραίτητο μπορεί να προβεί σε ανάλυση του αρθρικού υγρού.
Τις περισσότερες φορές κατά τη διάγνωση προκύπτει ότι πρόκειται για αποκολλημένα οστεόφυτα ή οστεοχόνδρινα κατάγματα. Η αποκάλυψή τους και η τελική αποκατάσταση ή αφαίρεσή τους γίνεται με αρθροσκόπηση ή με μερική υμενεκτομή.
Ελεύθερα σώματα στην αρθρίτιδα και την χονδρομάτωση
Η υμενεκτομή μπορεί να διενεργηθεί – ανοιχτά ή αρθροσκοπικά – και στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας με αφαίρεση των οστεοχόνδρινων ελεύθερων σωματίων.
Στην ασυνήθιστη κατάσταση της χονδρομάτωσης, μία υπερπλαστική νόσο του αρθρικού υμένα που χαρακτηρίζεται από τα οστεοποιημένα ελεύθερα σώματα, η θεραπεία είναι πάλι η ανοιχτή υμενεκτομή. Σε αυτήν την περίπτωση τα οστεοχόνδρινα σωμάτια είναι ελεύθερα στην άρθρωση προκαλώντας τα γνωστά συμπτώματα (πόνος, διόγκωση, αστάθεια).
Τραυματισμός και ελεύθερα σώματα
Μετά από ένα οξύ τραυματικό επεισόδιο, είναι πολύ πιθανόν ένα χόνδρινο ή οστεοχόνδρινο τεμάχιο στην άρθρωση να αποσπαστεί. Σε αυτήν την περίπτωση επανατοποθετείται το ελεύθερο σώμα και καθηλώνεται με απώτερο στόχο την επούλωση της βλάβης. Αρκεί να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα από τον τραυματισμό (κάτω από 20 μέρες).
Τα ελεύθερα σώματα αστραγάλου και ποδοκνημικής κατά την επανατοποθέτησή τους παρουσιάζουν τα εξής πλεονεκτήματα:
- Επανατοποθετούνται με βιοαπορροφήσιμα υλικά και όχι μοσχεύματα
- Ο χρόνος αποκατάστασης και επούλωσης είναι μικρός
- Δεν παρουσιάζονται επεισόδια πόνου και ο ασθενής επιστρέφει σύντομα στις δραστηριότητές του
Θεραπείες
Συντηρητική αντιμετώπιση
Η αποθεραπεία με φάρμακα και παυσίπονα είναι μία προσωρινή λύση για την αντιμετώπιση των ελεύθερων σωμάτων στην ποδοκνημική άρθρωση.
Αρθροσκοπική χειρουργική της ποδοκνημικής άρθρωσης
Με την εφαρμογή 2-3 πολύ μικρών τομών εισάγεται μία κάμερα μέσα στην άρθρωση, μεγεθύνοντας την περιοχή. Με τη χρήση κατάλληλα σχεδιασμένων μικρών εργαλείων ο ορθοπεδικός αποκαθιστά τη βλάβη, εκτιμώντας πλήρως την κατάσταση της άρθρωσης.
Αποκατάσταση – Αναισθησία
Τις περισσότερες φορές ο ασθενής παίρνει μέσα σε μία ημέρα εξιτήριο. Η αναισθησία μπορεί να είναι περιοχική, ραχιαία ή γενική ανάλογα με την τεχνική που θα επιλέξει να ακολουθήσει ο γιατρός. Ο χρόνος αποκατάστασης είναι διαφορετικός για τον κάθε ασθενή ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα της βλάβης.
Ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο με περίδεση της περιοχής και ήπια παυσίπονα. Το αν θα επιστρέψει σύντομα στην εργασία του εξαρτάται από τη φύση της.